همانطور که در شکل می بینید يک دندان سالم در ظاهر از دو قسمت عمده تشکيل شده تاج دندان و ريشه دندان. ولی در واقع از سه قسمت مجزا يعنی ۱- مينا ۲- عاج ۳ – پالپ يا عصب دندان تشکيل شده است. دندان يک سری بافتهای نگه دارنده دارد که شامل ۱- استخوان فک ۲- بیره ۳- الياف نگهدارنده ميباشد که هر کدام را مختصری شرح مي دهم:
۱ – مينای دندان …. سختترين عضو بدن از لحاظ استحکام ميباشد و به عنوان يک پوشش کل تاج دندان را می پوشاند و در واقع چيزی که در دهان از يک دندان سالم مشاهده مي کنيم همان مينای دندان است. ضخامت اين لايه متغير بوده و در بعضی جاها تا ۳ ميليمتر ميرسد.
۲- عاج … حجم اصلی دندان را تشکيل ميدهد و به عنوان يک بافت زنده بحساب می آيد که توسط پوششی از مينا در قسمت تاجی و الياف نگهدارنده در قسمت ريشه پوشيده شده است در مابین مينا و پالپ دندان واقع است که شامل عروق و اعصاب دندان مي باشد.
۳- پالپ….. در اصطلاح عاميانه عصب دندان ناميده ميشود، ولی در واقع عصب دندان قسمت جزئی از اين بافت است. بافت همبندی همراه با عروق و اعصاب و بافت لنفاوی و اعصاب از ضمائم آن مي باشد. پالپ دندان غير از اعصاب حسی که دارد زائده هائی به داخل عاج فرستاده که طراوت و رطوبت دندان را تامين مي کند و دندان عصب کشی شده خشک و شکننده مي شود.
قسمت های مختلف بافت های نگهدارنده شامل:
۱- استخوان فک ….. هر کدام از فک ها سوراخهائی دارد که دندانها در داخل آنها واقع است. کله و پاچه که خورديد به دندانهای واقع در داخل فک گوسفند دقت کنيد فک انسان هم خيلی شبيه آن مي باشد.
۲- بیره…. بیره دندان برای همه آشنا است و در رعايت سلامت دهان و دندان اهميت بسزائی دارد. بیره بايد چسبندگی محکمی به دندان داشته باشد و اگر اين چسبندگی به هر علتی کاهش پيدا کند باعث تجمع غذائی و انواع بيماريهای بیره ای ميشود رنگ طبيعی بیره سالم نمائی مثل پوست نارنج بايد داشته باشد.
۳- الياف پريودنتال ….يا الياف نگه دارنده باعث چسبيدن محکم دندان از قسمت ريشه به استخوان فک ميشود. موقعی که بیره آسيب ببيند مواد غذائی و ميکروبها داخل اين بافت شده ضمن تخريب آن باعث تحليل استخوان اطراف ريشه شده و در نهايت باعث شل شدن دندان ميشود. در موقع شل شدن دندان استخوان اطراف ريشه تحليل مي رود و پيوند ريشه با آن از بين مي رود. عروق و اعصاب از طريق سوراخهائی که در انتهای ريشه دندان واقع هستند وارد پالپ دندان ميشوند. اين سوراخها در موقع عصب کشی نقش خيلی مهمی بازی ميکنند که بموقع شرح داده خواهد شد.
